In één maand kwam ik twee keer vlak na elkaar in aanraking met de titel van de grote opera van George Gershwin: Porgy and Bess. Het begon met een vraag aan mensen op Facebook om hun favoriete versie te geven van Summertime, het lied (de aria) waarmee het werk na de orkestrale opening begint. Iedereen kent Summertime, het slaaplied met daarin subtiel verwoord, de kwetsbare toekomst van een kind, maar ook die van de volwassenen.

Er zijn componisten die louter sterke melodieën hebben geschreven, zoals Mozart, Schubert, Bellini, Tsjaikovski en Gershwin. De naam van de laatste wordt veel genoemd in de jazz, al hoort zijn werk daar niet toe omdat alles wat hij maakte gewoon uitgeschreven werd. Dat weerhield veel jazzmusici niet om zijn composities eindeloos als basis voor hun arrangementen en improvisaties aan te wenden. Zo werden sommige van zijn songs klassiekers die succes garandeerden.

Op Facebook groeide ondertussen de lijst van de mooiste uitvoeringen van Summertime: Brainbox, Ella Fitzgerald en vele anderen. Ik besloot ook wat op te geven. Ik noemde geen naam maar vulde ‘opera-aria’ in; de opera werd immers door dirigenten als Lorin Maazel, Simon Rattle en zelfs Nikolaus Harnoncourt opgenomen. Omdat Facebook staat voor reageren, moest ik een paar keer wat dingen uitleggen waar ze nog nooit van hadden gehoord. Porgy and Bess is een opera die de grenzen van muziekgenres overschrijdt, wat geldt voor al het werk van de componist.

Korte tijd later werd ik opnieuw met ‘Porgy’ geconfronteerd. We liepen in Terneuzen en stonden daar ineens voor popmuziekzaal ‘Porgy and Bess’. Tot popmuziek valt deze opera al helemaal niet te rekenen, maar toch, de gevel loog niet. Na de oorlog was deze zaal gesticht door Surinamer Frank Koulen. Het was een lunchroom waar steeds meer muziek werd geprogrammeerd, naast pop ook jazz. Op deze manier werd er toch een linkje gelegd met de opera, die in deze zaal nooit op het podium gebracht zal worden. Er zijn grenzen.

Zo is Porgy and Bess de titel van een opera, een muziekzaal van Terneuzen en van deze blog, een geval van vervreemding en vereenzelviging tussen mijn oren.

Alfred Valstar,
juni 2025