Het begon onopvallend: op dichtersdagen brachten dichters een aantal gedichten mee, droegen die op hun beurt voor, waarna dan de overige dichters vragen stelden en commentaar leverden. Zo leerde ik waarnemen en strepen in eigen werk en ging dat gaandeweg ook in werk van anderen doen. Dat ging soms van oei en au, zonder dat iemand dat liet merken, tot aan het punt dat de opmerkingen zelfs welkom werden, want zinnen werden er beter van. Na verloop van tijd werd dat lezen  en herlezen een eigenschap – kwade tongen zouden zeggen een vorm van persoonsdeformatie – maar vooral toch een onderlinge spiegel. Voor eigen werk gold dat ik na verloop van tijd anders ging sorteren, bij voordrachten en publicatie. Deze ontwikkeling nam natuurlijk niet weg dat de literaire wereld naast kennis bol staat van smaak, ‘school’, de wens van de dag en meer belangwekkende zaken. Desondanks was dit groeien naar redactie een welkome ontwikkeling

In de jaren hierna kwamen er mensen op mijn pad die met een manuscript leefden en daar graag een bundel van wilden maken. Zij vroegen me mee te lezen. Eerst vooral debutanten en later ook dichters die eerder hadden gepubliceerd. Een belangrijk onderdeel bleek steeds het stellen van vragen, te durven balanceren op de rand van het ongemakkelijke, waarna de gesprekken vrijwel altijd kantelden naar vertrouwen, uitmondend in een groeiend zelfvertrouwen bij de auteur. Sommige dichters hadden zelfs een doordachte bundeltitel in het hoofd, anderen vonden die pas aan het eind van het proces. Weer anderen hadden de volgorde van de gedichten volledig scherp, terwijl ik bij anderen de volgorde deels of geheel maakte of omgooide.

Zo ben ik bezig gebleven: er wordt geschrapt, in delen van gedichten en gedichten in hun geheel. In minstens twee gevallen bestond de bundel uit één bundelvullend gedicht en daarin werd geschrapt en geschoven. Het gesprek met een van deze dichters werkte even inspirerend bij mij als bij de dichter. Het proces was een tour de force waarvan het resultaat er mocht en mag zijn.

Redactie is balanceren tussen een dichter zichzelf te laten zijn en het meelezen in verborgenheid plaats te laten vinden.

Alfred Valstar (september 2023)